ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่หลายคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี

ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่หลายคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี
ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่หลายคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี

ข้าวต้มมัดเป็นขนมไทยที่หลายคนรู้จักกันเป็นอย่างดี เพราะเรามักจะเห็นเป็นประจำในงานบุญต่าง ๆ ที่เราไปเข้าร่วม ทั้งเห็นขั้นตอนวิธีการทำที่อาจจะเรียกว่าเป็นวัฒนธรรมที่สืบต่อกันมาตั้งแต่สมัยโบราณเลยก็ว่าได้ เพราะใช้คนจำนวนมากในการร่วมกันทำขนมไทยชนิดนี้ในงานบุญ เช่น งานออกพรรษา เป็นต้น เพื่อนำไปถวายพระ หรือรับประทานกันภายในงาน ซึ่งขนมข้าวต้มมัดนั้นจะถูกนำไปใช้ในการทำบุญตักบาตร เพราะเป็นขนมที่พกพาสะดวก รับประทานง่าย เพื่อให้พระภิกษุสงฆ์นั้นใช้เป็นเสบียงในการเดินทาง

อีกความเชื่อหนึ่งของขนมข้าวต้มมัดก็คือ ในตอนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงเสด็จมาจากสวรรค์ คนในยุคนั้นได้ไปเฝ้าพระองค์กันอย่างมากมาย ทำให้ไม่สามารถไปใส่บาตรได้ครบทุกคน จึงได้ทำข้าวต้มโยนขึ้นไปใส่บาตรแทน ซึ่งก่อนโยนนั้นจะมีการอธิษฐานให้ข้าวต้มได้หล่นลงไปในบาตร ถือเป็นขนมไทยที่มีตำนานเรื่องเล่า และอยู่คู่คนไทยเราเป็นระยะเวลานาน

ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่หลายคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี
ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่หลายคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี

วัตถุดิบการทำข้าวต้มมัด ขนมไทยหลากหลายชื่อ

ขนมข้าวต้มมัดนั้นถูกเรียกชื่อแตกต่างกันไป และใช้วัตถุดิบที่แตกต่างกันเล็กน้อยตามภูมิภาคในประเทศไทย แต่ยังคงลักษณะของขนมไทยอย่างข้าวต้มมัดที่คล้ายกันอยู่ เช่น ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จะเรียกว่าข้าวต้มกล้วย สอดไส้กล้วยในตัวขนม , ภาคเหนือนั้นมักจะหั่นเป็นชิ้นพอดีคำ นำมาคลุกเคล้าด้วยมะพร้าวขูด โรยน้ำตาล เรียกว่า ข้าวต้มหัวหงอก ส่วนข้าวต้มมัดของภาคใต้นั้นจะไม่มีใส้ ซึ่งสิ่งที่กล่าวมานี้ล้วนเป็นความแตกต่าง และหลากหลายของขนมไทยโบราณ และในตอนนี้เราก็มีสูตรวิธีการทำมาฝากให้ทุกคนได้ลองทำตามกัน แต่ก่อนอื่นต้องไปดูวัตถุดิบของเรากันก่อนนะคะ

  1. ข้าวเหนียว แช่น้ำทิ้งไว้หนึ่งคืน และล้างให้สะอาด 1 กิโลกรัม
  2. ถั่วดำแช่น้ำจนนิ่ม และล้างให้สะอาด 250 กรัม
  3. หัวกะทิ 1000 มิลลิลิตร 
  4. น้ำตาลทรายขาว หรือน้ำตาลมะพร้าว 400 กรัม 
  5. เกลือป่น 2 ช้อนชา
  6. กล้วยน้ำว้าสุกงอมปลอกเปลือก หั่นครึ่ง 1 หวี
  7. ใบเตยเพิ่มความหอม 3 – 4 ใบ
  8. ใบตองตัดพอดีสำหรับห่อข้าวต้มมัด 2 ชั้น ชั้นล่างแผ่นใหญ่ ชั้นบนแผ่นเล็ก
  9. ตอกเส้นยาวสำหรับมัดข้าวต้มมัด
  10. น้ำเปล่าสำหรับนึ่ง
ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่หลายคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี
ข้าวต้มมัด ขนมไทยที่หลายคนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี

วิธีการทำข้าวต้มมัด มรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้

ข้าวต้มมัดเป็นขนมไทยที่นิยมกันเป็นอย่างมาก ทั้งใช้ในการทำบุญ หรือแม้กระทั่งทำเพื่อรับประทานกันเองที่บ้าน ซึ่งวิธีการทำนั้นก็ง่ายดาย แต่ต้องใช้ความประณีตในการห่อใบตอง เพื่อให้ออกมาสวยงามน่ารับประทาน หลายคนคงเคยทานขนมไทยโบราณชนิดนี้แล้ว แต่อาจจะยังไม่รู้ว่าในปี พ.ศ. 2557 ข้าวต้มมัดของเรานั้นได้ถูกขึ้นทะเบียนเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สามารถจับต้องไม่ได้ เพื่อป้องกันไม่ให้สูญหายไป ซึ่งหากใครอยากลองทานกันแล้ว ไปดูสูตรวิธีการทำของเราเลยค่ะ

  1. ขั้นตอนแรกตั้งกระทะด้วยไฟกลาง ใส่หัวกะทิ และใบเตยเพิ่มความหอม ทำการเคี่ยวจนกว่ากะทิจะแตกมัน เติมเกลือป่นคนให้ละลายแล้วเติมข้าวเหนียวที่เตรียมไว้ลงไปผัดไปเรื่อย ๆ ให้ข้าวดูดน้ำกะทิจนหมด จากนั้นหรี่ไฟอ่อนแล้วเติมน้ำตาลทรายขาว หรือน้ำตาลมะพร้าวลงไปผัดต่อให้เนื้อไม่แฉะ ปิดไฟพักไว้ให้อุ่น 
  2. วางถั่วตำลงในใบตอง ตักข้าวเหนียวที่เตรียมไว้ในขั้นตอนที่ 1 ลงไป 1 ช้อนโต๊ะ ใส่กล้วยน้ำว้าลงไปครึ่งชิ้น และใส่ข้าวเหนียวลงไปอีกหนึ่งรอบในปริมาณเท่าเดิม จากนั้นโรยถั่วดำอีกครั้ง ห่อจัดรูปทรงห่อขนมให้สวยงามเป็นรูปสามเหลี่ยม บีบเล็กน้อย และจับให้แห้ง พับมุมสามเหลี่ยมลงมาให้ชิดติดกับขนม จากนั้นพับปลายทั้งสองด้านให้เป็นรูปทรงข้าวต้มมัด เสร็จแล้วพักไว้แล้วไปทำซ้ำกับส่วนผสมที่เหลือในแบบเดียวกันจนกว่าจะหมด
  3. นำขนมที่ห่อเสร็จแล้วสองชิ้นมาประกบกัน บีบให้แน่น และใช้ตอกมัดสองรอบแบบสลับฝั่ง เพื่อให้ตอนนึ่งขนมที่มัดไว้จะได้ไม่แยกออกจากกัน
  4. จัดขนมของเราใส่ซึ้งเตรียมนึ่ง จากนั้นตั้งหม้อนึ่งจนน้ำเดือดแล้วเบาไฟลงเป็นไฟอ่อน จากนั้นนำซึ้งที่เตรียมไว้ลงไปนึ่งพร้อมปิดฝาเป็นเวลา 2 – 3 ชั่วโมง พักไว้ให้อุ่นแล้วจัดเสิร์ฟได้เลยค่ะ